آکادمی و موسسه علمی پژوهشی ابن سینا

انواع روش تحقیق در انجام پایان نامه 

روش‌های تحقیق به طور کلی به دو دسته‌ی کلی تجزیه و تحلیل، و تصور و تداول تقسیم می‌شوند. این دسته‌بندی‌ها بیانگر جنبش و روند تحقیق، بر اثراندیشه و پرسش از چه و چگونه و بر اساس چه طراحی و روشی و با کمک چه ابزاری تحقیق انجام می‌شود. این دسته‌بندی‌ها نهایتاً به روش‌های تحقیق کیفی و کمی منجر می‌شوند.

۱. روش‌های تحقیق کیفی:

در این روش‌ها، برای جمع‌آوری، تحلیل و تفسیر داده‌ها، از روش‌های کیفی استفاده می‌شود. این داده‌ها معمولاً به شکل متن، تصاویر، ویدیوها و غیره است.

برخی از روش‌های تحقیق کیفی عبارتند از:
- مصاحبه‌های گروهی
- مصاحبه‌های عمیق

مصاحبه عمیق یکی از روش‌های مهم تحقیق در دانش‌های انسانی و اجتماعی است که به منظور کسب اطلاعات عمیق‌تر و کامل‌تر از فرد یا گروهی انجام می‌شود. در این نوع مصاحبه، محقق با افرادی که موضوع تحقیق را تجربه کرده‌اند یا دارای دانشی درباره آن هستند، به صورت مصاحبه‌های محوری و با دقت بیشتر به گفتگو پرداخته و بر اساس سوالات دقیق و بررسی‌های گسترده اطلاعات مورد نیاز را جمع‌آوری می‌کند.

این نوع مصاحبه‌ها از تکنیک‌های معمول تحقیق در دانش‌های انسانی و اجتماعی است و به علت نفوذ عمیق در تجربیات و دیدگاه‌های افراد مورد مصاحبه، اطلاعات ارزشمندی برای تحقیق فراهم می‌آورد. همچنین، این نوع مصاحبه‌ها به محقق این امکان را می‌دهد که از تجربیات شخصی و دیدگاه‌های فرد استفاده کند و اطلاعات کامل‌تر و عمیق‌تری را درباره موضوع مورد بررسی به دست آورد. از این رو، مصاحبه‌های عمیق ابزاری قدرتمند برای توسعه تحقیقات و درک بهتر از واقعیت‌های اجتماعی و فرهنگی است.

- مشارکت مشاهده‌ای
- تحلیل محتوا

تحلیل محتوا یک روش تحقیقی است که به منظور بررسی و تحلیل محتوای یک متن، فیلم، تصویر یا داده‌ی دیگر استفاده می‌شود. این روش معمولا به منظور استخراج اطلاعات مهم، الگوها، موضوعات و ایده‌های اصلی از محتوا استفاده می‌شود.

در تحلیل محتوا، ابتدا باید یک سوال تحقیقی مشخص شود که به آن می‌خواهیم پاسخ دهیم. سپس با استفاده از روش‌های مختلف اطلاعات مورد نیاز را از محتوا استخراج کرده و تحلیل و تفسیر این اطلاعات را انجام می‌دهیم.

فرایند تحلیل محتوا ممکن است شامل مراحل مختلفی مانند توصیف محتوا، تفسیر معنا، تبیین الگوها و روندها، ارزیابی و تفسیر داده‌ها و تقدیم نتایج برای نظریه‌پردازی باشد.

به طور کلی، تحلیل محتوا به ما کمک می‌کند تا بهتر بفهمیم چه چیزی در یک متن یا داده مشترک است، چه تلاشی برای ارتباط‌دهی انجام شده است و چه نقشی در فهم بهتر یک موضوع ایفا می‌کند.

- تحقیق تجربی کیفی

روش تحقیق تجربی کیفی یک روش تحقیقی است که برای بررسی پدیده‌های اجتماعی یا روانشناختی استفاده می‌شود و تاکید بر درک عمیق و توصیف دقیق پدیده‌ها دارد. در این روش، تحقیق‌گر به صورت فعال در زمینه مورد بررسی حضور پیدا می‌کند، اطلاعات و داده‌های کیفی را جمع‌آوری می‌کند و آن‌ها را تحلیل می‌کند.

برخی مراحل کلیدی در روش تحقیق تجربی کیفی عبارتند از:

1. تعریف موضوع تحقیق و تعیین سوال پژوهشی: در این مرحله، تحقیق‌گر باید موضوعی که می‌خواهد بررسی کند را مشخص کند و سوالاتی که می‌خواهد پاسخ دهد را تعیین کند.

2. انتخاب روش و رویه تحقیق: در این مرحله، تحقیق‌گر باید روش مناسبی برای جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها انتخاب کند، به عنوان مثال مصاحبه، مشاهده، گفتگوی گروهی و غیره.

3. جمع‌آوری داده‌ها: در این مرحله، تحقیق‌گر داده‌های مورد نیاز را از منابع مختلف جمع‌آوری می‌کند، مانند مصاحبه، مشاهده و یا مستندات.

4. تحلیل و تفسیر داده‌ها: پس از جمع‌آوری داده‌ها، تحقیق‌گر با استفاده از روش‌های تحلیلی مختلف، داده‌ها را تحلیل و تفسیر می‌کند تا به نتایج موثر و قابل استنادی برسد.

5. ارائه نتایج و نوآوری‌ها: در این مرحله، تحقیق‌گر نتایج و نوآوری‌های خود را با دقت و واضح به صورت کتبی یا شفاهی ارائه می‌دهد.

در مجموع، روش تحقیق تجربی کیفی امکان مطالعه و فهم عمیق‌تری از موضوعات اجتماعی و روانشناختی را فراهم می‌کند و برای انجام تحقیقات تازه و بررسی پدیده‌های پیچیده بسیار مناسب است.

- هرمنوتیک

هرمنوتیک (Hermeneutics) یک رویکرد فلسفی و روش تفسیر متون و نشانی ها است که در اصل برای تفسیر متون دینی و کتب مقدس به کار می‌رفت. اما با گذشت زمان، این رویکرد نه تنها در تفسیر متون دینی بلکه در انواع متنوعی از فرهنگ و هنر نیز به کار گرفته شده است.

هرمنوتیک در تحقیق نقش مهمی دارد زیرا به ما کمک می‌کند تا مفهوم و معنی یک متن، فیلم، نقاشی یا هر نوع اثر هنری دیگر را بهتر درک کنیم. این رویکرد ما را به دنبال بررسی و فهم چگونگی تولید و تفسیر معانی در متون و هنرها می‌برد و به ما کمک می‌کند تا نگاهی عمیق تر به این معانی پیدا کنیم.

بنابراین، هرمنوتیک به عنوان یک ابزار تحقیقاتی و پژوهشی که به ما کمک می‌کند به بررسی و فهم بهتر معانی مختلف در متون و هنرهای دیگر بپردازیم، بسیار ارزشمند است و در تحقیقات متنوعی از حوزه‌های مختلف انسانی کاربرد دارد.

۲. روش‌های تحقیق کمی:

این روش‌ها برای جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل داده‌ها از ابزارها و تکنیک‌های کمی مانند سوالنامه‌ها، تست‌ها، پرسش‌نامه‌ها و غیره استفاده می‌کنند.

برخی از روش‌های تحقیق کمی عبارتند از:
- آزمایش‌ها
- نظرسنجی‌ها
- پیمایش‌ها
- تحلیل‌های آماری

برخی از انواع روش‌های تحلیل آماری که در تحقیقات استفاده می‌شوند عبارتند از:

1. توصیفی: در این روش، اطلاعات به صورت توصیفی و شمولی تجزیه و تحلیل می‌شوند تا مشخص شود که شامل چه متغیرهایی هستند و چگونه با یکدیگر مرتبط هستند.

2. استنباطی: در این روش، از داده‌های نمونه‌ای که از جمعیت استخراج شده‌اند، برای ایجاد نتیجه‌گیری و افتراقی از جمعیت استفاده می‌شود.

3. تفسیری: این روش برای تفسیر و توضیح روابط میان متغیرها و مفاهیم مورد بررسی استفاده می‌شود.

4. کیفیت بررسی: در این روش، از روش‌های کیفی برای جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها استفاده می‌شود تا اطلاعات توصیفی و تحلیلی بدست آید.

5. آزمون فرض‌ها: در این روش از آزمون‌های فرضی استفاده می‌شود تا اثبات یا رد فرضیات مطرح شده صورت گیرد.

- رابطه‌پژوهی

رابطه پژوهی یکی از روش‌های مطالعاتی در علوم انسانی و اجتماعی است که به بررسی روابط، ارتباطات و تأثیرات بین متغیرهای مختلف می‌پردازد. این روش معمولاً برای بررسی علل و عوامل پیشرفت یا نقصان در یک فرایند، پدیده یا واقعه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در تحقیقات تحقیقی، رابطه پژوهی معمولاً با تحلیل داده‌ها، استنباط آماری و استفاده از روش‌های تحقیق کمّی و کیفی صورت می‌گیرد. اهداف اصلی این نوع تحقیق شامل توجیه علمی روابط بین متغیرها، تبیین علل و عوامل اثرات متقابل، و پیش‌بینی رفتارها و الگو‌های آتی می‌باشد.

برخی از روش‌های مورد استفاده در رابطه پژوهی شامل مطالعات تجربی، مقایسه‌ای، مدل‌سازی و شبیه‌سازی فرایندها و الگو‌های رفتاری می‌باشد. این روش برای تحقیقات در زمینه‌های مختلفی از جمله روانشناسی، علوم اجتماعی، اقتصاد و سیاست‌گذاری اجتماعی استفاده می‌شود.

- مدل‌سازی ریاضی

به طور کلی، تحقیق‌ها ممکن است از ترکیب این دو روش استفاده کنند تا یک نتیجه بهتر و کاملتر بدست آید.

در صورت نیاز به مشاوره با ما در ارتباط باشید.